donderdag 13 augustus 2009

Een beetje achtergrond

Na de Oktoberrevolutie van 1917 kreeg het Kirgizische gebied onafhankelijkheid. In 1936 werd het een sovjetrepubliek in het grote USSR. Pas in 1991 werd het een volledig onafhankelijk land. Het scheidde zich af van zijn grote broer met alle gevolgen van dien. Het stond er als jonge natie volledig alleen voor. In 1993 nam Kirgizië een nieuwe grondwet aan en werd het land een presidentiële republiek. In de grondwet wordt ook de bijzondere positie van de Islam benadrukt. Ondanks deze specifieke vermelding zijn er na 1996 (opkomst van de Taliban) moslim-fundamentalisten actief in Kirgizië.
Hier kom je meer te weten over de Kirgiezen en over hun cultuur.
Heel bekend in Kirgizië is ook de manas = traditioneel episch gedicht van de Kirgiezen en de naam van de epische held uit het epiek. Het gedicht heeft bijna een half miljoen regels, waarmee het bijna twintig maal langer is dan Odyssee van Homerus en 2,5 maal zo lang als de Mahabharata. Het wordt beschouwd als het op een na langste epos in de wereld na het Epos van koning Gesar. Het is een patriottisch werk dat gaat over de uitbuiting van Manas en zijn afstammelingen en volgelingen, die vochten tegen de Oejgoeren in de 9e eeuw om hun Kirgizische onafhankelijkheid te behouden. Hoewel het epiek al in de 15e eeuw wordt genoemd, werd het pas opgeschreven in 1885. Er bestaan verschillende meningen over de oorsprong van het epiek, waarvoor worden genoemd; de 7e tot 10e eeuw, de 11e en 12e eeuw en de 15e tot de 18e eeuw. Er zijn meer dan 65 geschreven versies van gedeelten van het epos.

Het epos is het klassieke centrale stuk uit de Kirgizische literatuur en gedeelten ervan worden vaak voorgedragen bij Kirgizische festiviteiten in een melodisch lied vergezeld van een drie-snarige komuz. De manasji's; de traditionele voordragers van het epos, worden erg hoog geacht binnen de Kirgizische samenleving.
Manas zou zijn geboren in het Alataugebergte in Talas in het noordwesten van Kirgizië (Talas-Alatau). In een mausoleum op ongeveer 40 kilometer ten oosten van de stad Talas zouden zijn overblijfselen liggen, waardoor het een populaire bestemming is geworden voor Kirgizische reizigers.
Kirgizië eerde de held na de onafhankelijkheid in 1991 met het instellen van de Orde van Manas.

Ook belangrijk en heel typerend voor veel landen in de regio zijn de traditionele woningen of de yurt = een traditionele tentsoort die wordt gebruikt voor bewoning door rondtrekkende nomaden met schapen, geiten, kamelen en/of paarden, die leven in de koude droge steppegebieden van Centraal-Azië. Van dit woord en de legerkampen die hiervan gebouwd werden is ook het woord horde voor rondtrekkende (krijgs)volken afgeleid, zoals de Gouden Horde.
Het woord "yurt" is afgeleid van het Russische jurta en wordt het meest gebruikt omdat de Russen in het verleden over veel Centraal-Aziatische gebieden hebben geheerst. De Russen hebben het weer geleend uit een Turkse taal. Eerder werd de yurt in het Russisch kibitka genoemd. Lokale namen zijn: öy of boizoi ("grijs huis") wat wijst op het vilten doek waarmee het is gebouwd.
De inrichting van yurt geeft de sociale en spirituele ordening van de daarin levende familie weer. Ieder familielid kent zijn plaats en rang binnen de yurt precies.
Binnen veel Centraal-Aziatische culturen heeft de yurt een symbolische functie. Op de vlag van Kirgizië is een gestileerde afbeelding van de shangrak centraal weergegeven. In oude Kazachse gemeenschappen werd de kroon vaak behouden, terwijl de overige delen van de yurt vaak gerepareerd of opnieuw opgebouwd werden. De kroon werd bij het sterven van de vader overgegeven naar zijn zoon. Hieruit kon het erfgoed van de familie worden afgemeten, aan de hand van de vorming van vlekken, veroorzaakt door de generaties van rookpluimen die door de kroon waren gegaan.

In China gaan we vooral kennis maken met de Oeigoeren. De Oeigoeren zijn een Turks volk uit de Chinese autonome regio Sinkiang (Xinjiang). Zo vormen de Oeigoeren 45% van de bevolking van dit gebied. Hun taal, het Oeigoers, behoort tot de Turkse talen.

In het artikel van MO-magazine kan je iets meer lezen over het huidige conflict.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten