Info over Kirgizië & China

Bishkek:
Er zijn er die beweren dat de naam zou zijn afgeleid van een dompelaar die werd gebruikt om kumyz te maken, drankje gemaakt van gefermenteerde paardemelk. Een andere mogelijkheid is dat het werd afgeleid van 'besh kek' wat vertaald kan worden als 'vijf leiders' of ook van 'besh bik', 'een Kazachs woord dat 'vijf bergtoppen' betekent. Ook plausibel is dat het werd afgeleid van 'pishagakh', een Sogdiaanse term die betekent: 'plaats onderaan de bergen'. Dit is best mogelijk want Bishkek wordt omgeven door enkele vijfduizenders (Ala-Too range).
Als je Bishkek bezoekt, straalt deze stad vooral een russische sfeer uit. Grijs, grote lanen met enkele grote pleinen (typische sovjetplanning) en heel weinig te zien. In tegenstelling tot vele andere steden bevindt Bishkek zich op een vrij lage hoogte. Het ligt tussen de 500m en 700m boven de zeespiegel. Vroegere namen van Bishkek waren Frunze en zelfs Pishpek. Toen Kirgizië in 1991 oanfhankelijk werd, noemde men de hoofdstad terug Бишкек of Bishkek.
Lake Issyk-Kul:
Na het Titicaca-meer is dit het twee grootste alpine meer ter wereld. De letterlijke vertaling betekent 'warm meer' en ook de Chinese variant heeft dezelfde betekenis: Ze-Hai. Deze naam is zeker niet verkeerd gekozen want in een land waar het 's winters tot -25°C kan vriezen, zal het water van dit meer nooit bevriezen. Dit komt door een nogal gematigd microklimaat rondom het meer. Verrassend want het meer ligt toch op een hoogte van 1606m boven de zeespiegel. Volgens de bewoners zou het meer worden opgewarmd door de hitte van de aardkern.
Karakol:
Betekent 'zwarte pols' in het Kirgizisch. Deze stad gelegen op 1770m hoogte heeft een vrij mild klimaat ook in de winter en is eigenlijk één groot dorp met een paar bezienswaardigheden. Het is de ideale uitvalsbasis voor trekkings in de sublieme Karakol vallei of de vallei van Altyn Arashan.
Verder kan je van hieruit ook trekkings ondernemen in het centrale Tien-Shan gebergte met de bekende bergpieken van Khan Tengri (6995m) en Kirgistans hoogste berg Peak Pobedy (7439m). Dit alles kan je perfect regelen met CBT Karakol. Voorheen was Karakol Przewalsk genaamd, naar de gelijknamige ontdekkingsreiziger.
Kochkor:
Deze kleinere stad ligt op ongeveer 1800m. In 1909 noemde deze stad nog Stolypin, genoemd naar een russische eerste minister. Waarschijnlijk is de oorspronkelijke naam 'Kochkorka' afgeleid van 'kach kar' wat zoveel betekent als 'sneeuw ga weg'. De stad ligt op een knooppunt van wegen komend uit Bishkek, Karakol en de Suusamayr-vallei en is voor veel toeristen een ideale halte. De natuurpracht rondom Kochkorka (Shepherd's Land) is voor mij adembenemend.
In Kochor kan je de vrouwencoöperatieve 'Altyn Kol' bezoeken die zich bezighoudt met het maken van 'shyrdaks'. Het geld dat je daar spendeert gaat rechtstreeks naar de maker van de shyrdak en niet naar een tussenpersoon.
Tash Rabat:
Historici zijn het er niet over eens. Volgens de een is Tash Rabat in de 15e eeuw gesticht, volgens de ander al in de 10e eeuw. Bedoeld als een schuilplaats tegen bandieten en extreme weersomstandigheden. Sommige archeologen beweren dat het ook een pelgrimsoord was of een klooster dan wel een moskee. Niemand weet het precies. In elk geval is Tash Rabat een belangrijke pleisterplaats geweest op de Zijderoute. Binnen valt er echter weinig te zien. Een paar gangen, een paar kamers en kennelijk een soort van sluiproute, want er zit achterin het gebouwtje een diep gat in de grond. Volgens de overlevering leidde deze tunnel naar de top van een heuvel, waar men zo een goed uitzicht had op mogelijk ongenode gasten.

De route

Kirgistan is een land met heel wat mogelijkheden. Je moet dus een keuze maken in het te volgen traject. Daarbij is dit een combinatiereis met een dubbele overgang: naar en van China terug. Dus je moet ook rekening houden met bepaalde data. Bij het opmaken van mij route heb ik rekening gehouden met een aantal factoren: optimaal profiteren van de tijd, voldoende actieve momenten, rust en tijd voor jezelf en ook voldoende tijd om de leefwereld waarin je reist te leren kennen. Zomaar een land doorrazen en niet stilstaan bij de lokale leefwereld is niet aan mij besteed. Dit is ook een actieve reis dus heb ik iets van: dan moet het ook maar actief zijn en daarvoor vraag ik ook wel iets van mijn deelnemers. Ziehier het te volgen traject.

Na aankomst (nachtvlucht) in Bishkek reizen we onmiddellijk door naar Karakol (1700m). Dit is ongeveer een tocht van 6 uur. Lastig inderdaad, maar je spaart een overnachting uit die niet veel uithaalt omdat je toch vroeg opmoet. Bij aankomst is er dan voldoende tijd om te rusten en ons klaar te maken voor de 4-daagse trekking die we 's anderendaags al aanvatten. Die eerste trekking brengt ons tot op een hoogte van ongeveer 3850m.
Na deze trekking rijden we 's anderendaags door naar Kochkor, voor mij toch wel de mooiste omgeving van Kirgistan. Daar doen we dan een trekking van anderhalve dag naar en van Kül Ukük, zowat het mooiste meer van Kirgistan. Dit meer wordt ook wel 'Lake in a chest' genoemd.
Je overnacht in de jailoo Tez Tör en hier kan je het nomadische leven van de Kirgiezen van nabij meemaken en slapen in een yurt!
Van Kochkor gaat het nadien naar Naryn, een weinig voorstellende stad. Dit is de overnachtingsplaats om 's anderendaags de overtocht naar China te doen via de beruchte en beroemde Torugartpas op 3850m hoogte. Dit wordt waarschijnlijk één van de langste dagen maar wel een onvergeetelijke. In de late namiddag arriveren we dan in Kashi of Kashgar in de momenteel omstreden provincie Xinjang met Urumqi als hoofdstad. Xingjiang werd vroeger ook Oeigoerië genoemd en is dus het thuisland van de Oeigoeren. Deze provincie wordt naar analogie met Tibet ook gesinificeerd wat wil zeggen dat de overheid wil dat daar zoveel mogelijk Han-chinezen gaan wonen om de Oeigoerse cultuur ondergeschikt te maken aan deze van de Han-Chinezen.
In Kashgar doen we dan een 4-daagse trekking tussen de reuzen van de Muztagh Ata waarbij we de hoogte van 4500m overschrijden. Eenmaal terug in Kashgar maken we kennis met de lokale cultuur en zeker op zondag gaan we naar de lokale markt. De zondag groeit Kashgar met ongever 60.000 zielen waaronder wij.
Vanuit Kashgar keren we dan terug naar Kirgistan waarbij we niet rechtstreeks gaan doorrijden naar Kurtka maar halt gaan houden in Tash Rabat, een oude caravanserai uit de 15e eeuw. Van hieruit doen we dan ook een trekking naar Lake Chatyr Köl waarbij we terug de 4000m grens overschrijden. Onmiddellijk na deze trekking rijden we dan door naar Kurtka vanwaar we 's anderendaags direct starten met de trekking naar Song Kol. Daar doen we ongeveer 2 en een halve dag over om vervolgens rechtstreeks door te rijden naar Bishkek en daar het vliegtuig terug te nemen richting België.
De laatste week wordt dus een vrij zware week met weinig rustpauzes maar overheerlijk natuurschoon. In Kashgar nemen we voldoende de tijd om tot rust te komen en ons klaar te maken voor de laatste krachtinspanningen van deze reis.
In de volgende berichten geef ik wat meer uitleg over de verschillende plaatsen die we bezoeken.

Een beetje achtergrond

Na de Oktoberrevolutie van 1917 kreeg het Kirgizische gebied onafhankelijkheid. In 1936 werd het een sovjetrepubliek in het grote USSR. Pas in 1991 werd het een volledig onafhankelijk land. Het scheidde zich af van zijn grote broer met alle gevolgen van dien. Het stond er als jonge natie volledig alleen voor. In 1993 nam Kirgizië een nieuwe grondwet aan en werd het land een presidentiële republiek. In de grondwet wordt ook de bijzondere positie van de Islam benadrukt. Ondanks deze specifieke vermelding zijn er na 1996 (opkomst van de Taliban) moslim-fundamentalisten actief in Kirgizië.
Hier kom je meer te weten over de Kirgiezen en over hun cultuur.
Heel bekend in Kirgizië is ook de manas = traditioneel episch gedicht van de Kirgiezen en de naam van de epische held uit het epiek. Het gedicht heeft bijna een half miljoen regels, waarmee het bijna twintig maal langer is dan Odyssee van Homerus en 2,5 maal zo lang als de Mahabharata. Het wordt beschouwd als het op een na langste epos in de wereld na het Epos van koning Gesar. Het is een patriottisch werk dat gaat over de uitbuiting van Manas en zijn afstammelingen en volgelingen, die vochten tegen de Oejgoeren in de 9e eeuw om hun Kirgizische onafhankelijkheid te behouden. Hoewel het epiek al in de 15e eeuw wordt genoemd, werd het pas opgeschreven in 1885. Er bestaan verschillende meningen over de oorsprong van het epiek, waarvoor worden genoemd; de 7e tot 10e eeuw, de 11e en 12e eeuw en de 15e tot de 18e eeuw. Er zijn meer dan 65 geschreven versies van gedeelten van het epos.

Het epos is het klassieke centrale stuk uit de Kirgizische literatuur en gedeelten ervan worden vaak voorgedragen bij Kirgizische festiviteiten in een melodisch lied vergezeld van een drie-snarige komuz. De manasji's; de traditionele voordragers van het epos, worden erg hoog geacht binnen de Kirgizische samenleving.
Manas zou zijn geboren in het Alataugebergte in Talas in het noordwesten van Kirgizië (Talas-Alatau). In een mausoleum op ongeveer 40 kilometer ten oosten van de stad Talas zouden zijn overblijfselen liggen, waardoor het een populaire bestemming is geworden voor Kirgizische reizigers.
Kirgizië eerde de held na de onafhankelijkheid in 1991 met het instellen van de Orde van Manas.

Ook belangrijk en heel typerend voor veel landen in de regio zijn de traditionele woningen of de yurt = een traditionele tentsoort die wordt gebruikt voor bewoning door rondtrekkende nomaden met schapen, geiten, kamelen en/of paarden, die leven in de koude droge steppegebieden van Centraal-Azië. Van dit woord en de legerkampen die hiervan gebouwd werden is ook het woord horde voor rondtrekkende (krijgs)volken afgeleid, zoals de Gouden Horde.
Het woord "yurt" is afgeleid van het Russische jurta en wordt het meest gebruikt omdat de Russen in het verleden over veel Centraal-Aziatische gebieden hebben geheerst. De Russen hebben het weer geleend uit een Turkse taal. Eerder werd de yurt in het Russisch kibitka genoemd. Lokale namen zijn: öy of boizoi ("grijs huis") wat wijst op het vilten doek waarmee het is gebouwd.
De inrichting van yurt geeft de sociale en spirituele ordening van de daarin levende familie weer. Ieder familielid kent zijn plaats en rang binnen de yurt precies.
Binnen veel Centraal-Aziatische culturen heeft de yurt een symbolische functie. Op de vlag van Kirgizië is een gestileerde afbeelding van de shangrak centraal weergegeven. In oude Kazachse gemeenschappen werd de kroon vaak behouden, terwijl de overige delen van de yurt vaak gerepareerd of opnieuw opgebouwd werden. De kroon werd bij het sterven van de vader overgegeven naar zijn zoon. Hieruit kon het erfgoed van de familie worden afgemeten, aan de hand van de vorming van vlekken, veroorzaakt door de generaties van rookpluimen die door de kroon waren gegaan.

In China gaan we vooral kennis maken met de Oeigoeren. De Oeigoeren zijn een Turks volk uit de Chinese autonome regio Sinkiang (Xinjiang). Zo vormen de Oeigoeren 45% van de bevolking van dit gebied. Hun taal, het Oeigoers, behoort tot de Turkse talen.

In het artikel van MO-magazine kan je iets meer lezen over het huidige conflict.

Voorbereiding

Hoe bepaal je nu eigenlijk de route die je wil volgen. Kirgistan en zeker het Chinese gedeelte zijn niet zomaar de meest evidente regio's om naar toe te reizen. Je zit met een taalbarrière en niet alles verloopt er even vlot als bij ons. Het voordeel is natuurlijk als je er al geweest bent. Op die manier kan je terugvallen op ervaringen uit de vorige reis.
En dat maakt het nu juist zo moeilijk. Er is uit mijn vorige reis niets dat ik niet meer zou willen doen. Het was allemaal meer dan de moeite en dan voor mij speciaal de regio Kochkor. Dit maakte een grote indruk op mij.

Een leuke anekdote uit mijn vorige reis wil ik jullie zeker niet onthouden. Ik had een busje gecharterd in Bishkek dat ons naar Kochkor zou brengen. Met de groep verlieten we de hoofdstad en een tijdje rijd je langs de grens met Kazachstan. De chauffeur stopte plots en zei dat hij moest tanken. Op zich niets speciaal ware het niet dat hij dit wilde doen in Kazachstan. Hij zou dus de grens overgaan :-). Maar wat met onze bagage die op het dak gebonden was? Ik heb een natuurlijk vertrouwen in de mens (althans in sommigen) maar dit was toch even bang afwachten. Daar stonden we dan met ons elven zonder onze bagage terwijl ons busje de grens overstak, rustig ging tanken en uiteindelijk...terugkwam. Stel dat...nee dat mag je niet denken want Kirgiezen zijn eerlijke mensen, van de eerste tot de laatste.

Nu, dit jaar reizen we door naar het zuiden en via de beruchte maar immens mooie Torugartpas gaan we de grens over naar China. Op zich wordt dit al een belevenis. Het zuiden van Kirgistan, regio rond At Bashi en Tash Rabat is nieuw voor mij en ik kijk er wel naar uit. Vandaar dat ik een kleine wijziging ga aanbrengen aan mijn initiële route die ik voor ogen had.
Als ik een reis uitwerk probeer ik altijd rekening te houden met een aantal belangrijke factoren.
Ten eerste kan je niet alles zien en moet je sowieso een keuze gaan maken. Maar je moet wel maximaal profiteren van de tijd die je krijgt en deze zo invullen dat er van alles wat je doet kan genoten worden. Dit zijn niet alleen hoogtepunten maar ook zaken zoals rust, genieten van het leven in een stad of dorp, eventjes halt houden en genieten van alles rondom u ofte onthaasten, een woord dat al lang uit onze woordenboeken verdwenen is. Al te lange trajecten probeer ik te vermijden en op te splitsen. Liever twee verbindingsritten van 4 uur waarbij je nog een halve dag hebt om iets anders te doen dan één dag te verspillen aan een rit. Dit is natuurlijk niet altijd mogelijk. Zo zal de oversteek via de Torugartpas een tijdrovende dag worden die onderweg wel wordt goedgemaakt door de prachtige vergezichten.

De eerste kennismaking

Natuurlijk was ik verheugd dat ik deze Kirgizië-China reis voor Joker-Karavaan mocht begeleiden. Ik heb destijds (een deel van) deze reis mee helpen uitbouwen en ik ben natuurlijk al in de regio geweest. Eénmaal in Kirgizië geweest laat dit land u niet meer los. Het heeft zoveel te bieden maar dan vooral op natuurlijk vlak. Als je cultuur wil opsnuiven ga je beter naar buurland Oezbekistan met bekende zijderoutesteden zoals Bukhara - Khiva & Samarkand. Kirgizië is een mix van Mongolië en Nepal. Het wordt ook wel het Zwitserland van Centraal-Azië genoemd maar is Zwitserland niet mooi?
Kirgizië is een land dat nog in volle ontwikkeling is. Het werd pas in 1991 onafhankelijk van het grote USSR-rijk. Corruptie en tirannie hebben het land weinig vooruit geholpen. Dat merk je ook als je daar bent. Slechte wegen, slechte infrastructuur, vervallen monumenten...
Toch heeft het land veel te bieden voor de toerist: prachtige valleien, bergmassieven met pieken tot boven de 7000m, wilde rivieren ideaal voor rafting, door het weinige verkeer nog ideaal om te mountainbiken...
Binnenkort zijn we terug weg met een groep van 12 personen waarvan slechts 2 dames. De vorige keer had ik ook slechts 1 dame mee. Nochtans kan je dit bezwaarlijk een mannenbestemming noemen. Het is gewoon een heerlijke bestemming.
Op de vertrekvergadering - die ik iets anders liet beginnen dan anders maar Mister 'U' verknoeide het een beetje :-) - maak je met iedereen kennis en ik hou er een goed gevoel aan over. Na 11 jaar begeleiden trek je ook niet zo vlug meer conclusies. We zien wel op reis.
Ik zorg er wel voor dat ze zich gaan amuseren maar hiervoor wordt wel wat inspanning gevraagd. Ik maak het graag wat hard want dit blijft nadien meestal iets langer bij. Maar genieten is de boodschap.
Daniel, Dave, Florence, Dirk, Hanne, Jan, Kris, Tom, Wim, Wouter & Wouter: let's go for it!
Ik heb er in elk geval zin in.
Volgende keer iets meer over de route en andere Kirgizische duivels!